Zapoznawszy się z artykułem Dlaczego warto notować, wiemy już, jak ważne jest robienie notatek. Przyjrzyjmy się teraz ich najdoskonalszej formie. Idealne notatki mają aktywizować obie półkule mózgowe – zawierać logiczną strukturę, operować słowami, pojęciami, liczbami, jak również działać na wyobraźnię za pomocą kształtów, kolorów i obrazów. Powinny być jasne i przejrzyste, złożone głównie z haseł, słów (obrazów) – kluczy, rozplanowane w przestrzeni, ukazujące tok myślenia, oraz umożliwiające dodawanie kolejnych informacji, które wiążą się z poprzednimi. Wszystkie te kryteria spełniają mapy myśli.
Mapy myśli, w formie tutaj zaprezentowanej, zostały opracowane i spopularyzowane przez Tony’ego Buzana, światowej sławy specjalistę od technik rozwoju umysłu, autora ponad 80 książek związanych z tą tematyką. Czym jest mapa myśli? Jest obrazowym odzwierciedleniem notowanego materiału. Jest to więc rodzaj rysunku – rysunku utworzonego według pewnych reguł. Czyż to nie brzmi zachęcająco? Rysowanie w czasie wykładu…? Rzeczywiście, mapa myśli może bardzo uatrakcyjnić nasze zajęcia: zarówno lekcje czy wykłady, kiedy jesteśmy nastawieni na słuchanie, jak i lekturę, kiedy przyswajamy materiał tekstowy.
Przejdźmy do praktyki. Mapa myśli składa się z obrazów i słów-kluczy oraz powiązań między nimi. Tworzymy ją w następujący sposób.
W centrum kartki – najlepiej w formacie A4, ułożonej poziomo – umieść kolorowy rysunek, będący tematem przewodnim mapy. Ważne, aby kolory były co najmniej trzy. Rysunek będzie angażował twoją prawą półkulę, nastawiając cię kreatywnie i aktywizując powstawanie skojarzeń w twoim umyśle. Sprawi też, że łatwo przypomnisz sobie temat, który zanotowałeś, przywołując po prostu obraz w swoich myślach.
Kiedy masz już temat w centrum, jesteś gotów chłonąć idee i umieszczać je na swojej mapie. Lubię ten moment. Co będzie dalej? Jaka mapa powstanie? Jakie będą powiązania? Jestem zaangażowany – to już jest sukces na samym starcie! Aby teraz umieścić na mapie główne idee, prowadzisz z jej środka odgałęzienia. Tymi ścieżkami, niczym w sieci neuronów, będą biegły twoje skojarzenia.
Na każdej linii piszesz jedno słowo-klucz lub umieszczasz jeden rysunek. Mówi się, że jeden obraz zastępuję tysiąc słów, nie bój się więc rysować. Nie będziesz oceniany z plastyki, lecz z tego, co zapamiętałeś. Słowo (rysunek) jest twoim i tylko twoim kluczem do istotnej porcji informacji, którą chcesz zanotować. Wybór tego słowa jest łatwy – wystarczy usunąć wszystko, co jest zbędnym opisem. Na przykład weźmy zdanie: “Średnia odległość ziemi od Słońca wynosi 149,6 milionów kilometrów”. Wystarczy zanotować: “Słońce = 149,6 mln km”. Jestem pewien, że będziesz wiedział, o co chodzi. Czasami słowo kluczowe może nie być tak ściśle związane z treścią materiału. Najważniejsze jest, aby dla ciebie niosło ono ważną informację, aby było twoje.
Zapisując pojęcia, używaj liter drukowanych. Pisze się je szybciej i są bardziej czytelne. Różnicuj przy tym wielkość pisma: ważne pojęcia – większe litery, grubsze gałęzie. Aby nie marnować miejsca, dostosuj długość linii do długości słów. Używaj odważnie kolorów – barwna mapa nie tylko jest przyjemna w percepcji, ale co ważniejsze, lepiej utkwi ci w pamięci.
Twórz związki między pojęciami wszędzie, gdzie je dostrzeżesz i są one ważne. Używaj strzałek, symboli, liczb. Czuj się wolny w czasie notowania, niech myśli przepływają przez twoją głowę, a ty pozwól mózgowi tworzyć skojarzenia. Umieszczaj je na mapie – potem, kiedy do niej wrócisz, mózg z łatwością odtworzy te procesy, i odświeży ślady pamięciowe, które odpowiadają za twoją wiedzę.
Mapa myśli jest odbiciem twojego myślenia. Nikt inny nie musi jej rozumieć – ważne abyś ty na jej podstawie potrafił odtworzyć zanotowane informacje. Jest zatem rzeczą bardzo indywidualną. Dlatego tylko praktyka doprowadzi cię do wypracowania własnego stylu – takiego, który najlepiej będzie odpowiadał twojemu umysłowi.
