Pewnego dnia, wiele lat temu, miałem na lekcję geografii nauczyć się er i okresów geologicznej historii Ziemi. Trudność sprawiały mi okresy paleozoiku, czyli kambr, ordowik, sylur, dewon, karbon i perm. Wówczas mój tata, zresztą geograf, podsunął mi pomysł, abym zapamiętał tylko pierwsze litery tych nazw. Pomysł był prosty, ale niezwykle skuteczny. Do dziś wiem, że paleozoik to KOSDKP. Tak oto, nie wiedząc o tym, zastosowałem w swej nauce metodę mnemotechniczną.

Widząc powyższy przykład można zastanawiać się, w jaki sposób zapamiętałem nic nie znaczący zestaw liter. Jest kilka sposobów poradzenia sobie z tym. Mój był spontaniczny i niedoskonały: wiedziałem, że chodzi o pewnego ptaszka i coś w rodzaju Polskich Kolei Państwowych. Utkwiła mi też w pamięci rytmika wypowiadania tego akronimu. Ale te czynniki wystarczyły, by okresy paleozoiku zawsze były mi dostępne jak na zawołanie.

KOSDKP jest akronimem nieznaczącym. W takiej sytuacji najlepiej utworzyć zdanie, którego słowa będą zaczynały się od tych samych liter. Kryterium nie jest tutaj sensowność zdania, lecz to, jak dobrze pobudza ono wyobraźnię i wbija się w pamięć. W moim przykładzie może ono brzmieć następująco: “Krokodyl oszukał słonia dając kilo piasku”. Jeśli stworzymy sobie w wyobraźni barwną scenkę tego oszustwa, łatwo będzie nam przywołać zadnie i litery, za którymi kryją się okresy paleozoiku. Gotowy obraz dają akronimy znaczące. Bywają one wykorzystywane przez różne organizacje lub partie polityczne. Swojskim przykładem z naszego podwórka jest LiS.

Znanym od wieków sposobem zapamiętywania są wiersze mnemotechniczne. Teksty rytmiczne i rymowane lepiej zapadają w pamięć i mogą pomieścić więcej informacji. Średniowieczny zakonnik Franciscius Gotthi zdołał w ten sposób streścić całą biblię. Posłużmy się tutaj prostszym przykładem. Jak zapamiętać rok pierwszej wyprawy Krzysztofa Kolumba? “Jeden, cztery, dziewięć, dwa, Kolumb w długą drogę gna”.

Zdania i wiersze pozwalają także reprezentować cyfry poprzez słowa o odpowiedniej liczbie liter. Słynnym jest wiersz Kazimierza Cwojdzińskiego z 1930 roku pozwalający zapamiętać w ten sposób cyfry liczby PI. Kilka pierwszych wersów brzmi:Kuć i orać (3,14) w dzień zawzięcie, (159) bo plonów nie ma bez trudu. (26535) Złocisty szczęścia okręcie (879) kołyszesz… (9)

Zapamiętywanie za pomocą pierwszych liter, z wykorzystaniem akronimów i rymowanek to ledwie przedsmak bogactwa, jakie tkwi w mnemonice. Nasze możliwości znacznie poszerzają bardziej złożone metody, jak łańcuchowa metoda skojarzeń, techniki lokacyjne lub zakładki pamięci.

Źródła:

G. A. Dudley, Jak podwoić skuteczność uczenia się. Techniki sprawnego zapamiętywania i przywoływania informacji, przeł. M. Czekański, Warszawa, Wydawnictwo MEDIUM, 1994.